Prof. dr. Marjolein Drent tijdens de officiële opening van het congres op het stadhuis in Maastricht 15 juni.

Van 15 tot en met 18 juni is in Maastricht in het MECC de wereldtop op het gebied van sarcoïdose bijeengekomen tijdens het 10e WASOG congres (www.wasogbal2011.nl). The centrale thema was multidisciplinair teamwork. Gedurende dit congres is prof. dr. Marjolein Drent (vice president), hoogleraar interstitiële longziekten aan de Universiteit Maastricht, gekozen en benoemd als president elected van de WASOG. Ze zal prof. dr. Robert P. Baughman, Professor in de Geneeskunde aan de Universiteit van Cincinnati, USA, de huidige president, opvolgen in 2014 als 5e president van de WASOG.

De WASOG (World Association of Sarcoidosis and Other Granulomatous disorders; www.wasog.com) is een wereldorganisatie die zich bezig houdt met sarcoïdose en andere diffuse ofwel interstitiële longaandoeningen. De WASOG is in 1987 opgericht door Dr. Geraint James uit Londen, de eerste president tot 1999. Prof. dr. Om P. Sharma, Professor in de Geneeskunde aan de Keck School of Medicine aan de Universiteit van Southern Californië, Los Angeles, USA volgde hem op. In 2008 werd zijn plaats overgenomen door Prof. dr. Ulrich Costabel, hoofd van de afdeling longziekten van de Ruhrlandkliniek in Essen, Duitsland.

Sarcoïdose is een hele grillige aandoening. Het komt vooral bij relatief jonge mensen voor. Het is een stoornis van je afweersysteem. Ieder deel van het lichaam kan betrokken raken bij de ziekte, maar het komt het meeste in de longen voor. De het belangrijkste probleem is een enorme verlammende alles beheersende moeheid. Dit heeft regelmatig tot gevolg dat de betrokken niet goed meer in de maatschappij kan functioneren en gedeeltelijk of zelfs helemaal arbeidsongeschikt wordt.

Drs. Rik Marcellis (e-mail: rik.marcellis@mumc.nl; links), fysiotherapeut in het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) en onderzoeker van het voormalige ild care team o.l.v. prof. dr. Marjolein Drent heeft voor zijn onderzoek een prijs gewonnen tijdens een internationaal congres. Hij heeft aangetoond dat longfunctie onderzoek alleen bij sarcoïdosepatiënten met een normale diffusie capaciteit niet uitsluit dat er toch problemen kunnen zijn met de opname van zuurstof.

Van 15 tot en met 18 juni is in Maastricht de wereldtop op het gebied van sarcoïdose bijeengekomen tijdens het 10e WASOG congres. De WASOG is een wereldorganisatie die zich bezig houdt met sarcoïdose en andere diffuse ofwel interstitiële longaandoeningen. Sarcoïdose is een hele grillige aandoening. Het komt vooral bij relatief jonge mensen voor. Het is een stoornis van je afweersysteem. Ieder deel van het lichaam kan betrokken raken bij de ziekte, maar het komt het meeste in de longen voor. Het belangrijkste probleem is een enorme verlammende alles beheersende moeheid. Dit heeft regelmatig tot gevolg dat de betrokken niet goed meer in de maatschappij kan functioneren en gedeeltelijk of zelfs helemaal arbeidsongeschikt wordt. Er waren 100 wetenschappelijke abstracts opgestuurd. Uit deze 100 abstract zijn acht inzendingen uitgekozen door een internationaal panel van experts en deze onderzoekers mochten de resultaten tijdens een sessie op donderdagmiddag 17 juni in het MECC presenteren. De voorzitters van de sessie en tevens de jury waren Prof. Roland M. du Bois, hoogleraar longziekten aan het Imperial College in Londen en Dr. Wonder P. Drake, Vanderbilt University School of Medicine, uit Nashville, Tennessee, USA. Zij hebben uiteindelijk Rik Marcellis uitgekozen vanwege zijn uitstekende presentatie en hebben hem persoonlijk de prijs overhandigd tijdens het congresfeest in de mooiste boekhandel van de wereld: Selexyz Dominicanen.

De titel van zijn onderzoek was: Verminderde gasuitwisseling, inspanningstolerantie en spierkracht in sarcoïdosepatiënten (‘Impaired gas exchange, exercise capacity and muscle strength in sarcoidosis’). Van de 160 onderzochte sarcoïdosepatiënten bleken er 62% een normale diffusiecapaciteit (DLCO) te hebben. Van deze patiënten had 70% een probleem met zuurstofopname tijdens inspanning (fietstest), waarvan bijna 20% een ernstig probleem bleek te hebben. De conclusie van zijn onderzoek is dan ook dat als een patiënt moeite heeft met inspanning en snel uitgeput is, dat het dan goed is om aanvullend een inspanningstest te doen om een zuurstofopnameprobleem uit te sluiten ook al is de longfunctie normaal. Dit kan bovendien helpen bij het vaststellen van de ernst van sarcoïdose.

De prijs is een iPad, bedoelt als stimulans om nog flexibeler aan het onderzoek te kunnen werken. De iPad is ter beschikking gesteld door: ild care foundation en deFoundation for Sarcoidosis Research USA.

Er waren nog 3 andere prijswinnaars.

Prijs Longfibrosepatiëntenvereniging Nederland
Drs. Nicoline Korthagen (2e van links) van het Centrum voor Interstitiële Longaandoeningen van het Sint Antonius Ziekenhuis Nieuwegein voor haar uitstekende abstract getiteld: ‘Association between polymorphisms in the P53 and P21 genes and IPF’. Deze prijs is ter beschikking gesteld door deLongfibrosepatiëntenvereniging Nederland vanwege excellent onderzoek op het gebied van longfibrose in Nederland. e-mail:n.korthagen@antoniusziekenhuis.nl

Prijs voor het beste abstract met betrekking tot de bronchoalveolaire lavage (BAL)
Drs. Kyra Oswald-Richter (2e van rechts) van de afdeling Microbiology and Immunology van de Vanderbilt University School of Medicine, Nashville, Tennessee, USA voor haar uitstekende abstract getiteld: ‘CD8+ T cell exhaustion in sarcoidosis disease. Deze prijs is ter beschikking gesteld door: ild care foundation en deFoundation for Sarcoidosis Research USA. e-mail:kyra.richter@vanderbilt.edu

Prijs Sarcoïdosebelangenvereniging Nederland (SBN)
Drs. Rémy L.M. Mostard (rechts); longarts van de afdeling longzieken van het Atrium Medisch Centrum te Heerlen en onderzoeker van de ild care foundation voor zijn uitstekende abstract getiteld: ‘Associatie van HRCT bevindingen met pulmonale PET activiteit in sarcoïdose’. Deze prijs is ter beschikking gesteld door de Sarcoïdose Belangenvereniging Nederland vanwege excellent onderzoek op het gebied van sarcoïdose in Nederland. Hij heeft aangetoond dat pulmonale inflammatoire activiteit op de PET/CT een indicator is voor de ernst van de pulmonale aantasting. e-mail:r.mostard@atriummc.nl

In zijn onderzoek heeft hij 95 sarcoïdosepatiënten onderzocht. Hiervan bleken er 59% PET positieve afwijkingen in het longweefsel te hebben. De afwijkingen op de HRCT werden geclassificeerd met behulp een scoringssysteem. Zowel de totale HRCT score als ook de verschillende HRCT patronen die deel uitmaken van deze score waren significant hoger in de patiënten met pulmonale PET activiteit in vergelijking met de patiënten zonder pulmonale PET activiteit. Verder waren de diffusiecapaciteit (DLCO) en de geforceerde vitale capaciteit (FVC) lager in de patiënten met pulmonale PET activiteit. De voorspellende waarde van zowel de totale HRCT score als van de verschillende HRCT patronen en de longfunctietesten werden berekend en toonden goede associaties. De conclusie van zijn onderzoek is dan ook dat pulmonale inflammatoire activiteit op PET/CT een indicator is voor de ernst van pulmonale aantasting. Verder bleek het merendeel van de patiënten met tekens van fibrose op de thoraxfoto en de HRCT toch PET positiviteit in het longweefsel te hebben. Dit laatste suggereert dat er bij deze patiënten toch nog actieve ontsteking in het longweefsel aanwezig is.

zie voor meer informatie: www.wasogbal2011.nl

Fiat houdt van schone lucht. Daarom ontwikkelt het TwinAir, MultiAir én steunt het de ‘ild care foundation’. Dit is een internationale stichting die aandacht vraagt voor longziekten als gevolg van onder meer verontreinigde lucht. De vier eendjes uit het logo van de stichting zijn van de hand van de bekende natuurtekenaar Marjolein Bastin, zelf ook fervent liefhebster van ongerepte natuur en schone lucht.

Auto Biermans Maastricht.

Presentations of members of the ild care team, supported by the ild care foundation.

On Sunday September the 19th Petal Wijnen presented her poster entitled: ‘Association of diffuse alveolar hemorrhage with VKORC1, CYP2C9, and CYP2C19 polymorphisms ’ in the thematic poster session: ‘Rare lung diseases’. This session was organised by the Scientific Group on diffuse parenchymal lung disease 1.5 of the ERS.

The chairs of this session were: Prof. dr. J-F. Cordier (Lyon, France, left) and prof. dr. T. Peros Golubicic (Zagreb, Croatia, right).

Prof. dr. Philippe Camus also visited the poster of Petal Wijnen. He is the founder of the very helpful website www.pneumotox.com were you can find drug-induced pulmonary reactions and side effects of various drugs.

 

 

 

Petal Wijnen with prof. Philippe Camus who was also a member of the thesis committee of the promotion of Petal Wijnen. The title of her thesis is: ‘Polymorphism in interstitial lung diseases: friend or foe?’.

 

 

 

On Sunday September the 19th Rik Marcellis presented his poster entitled:

‘Exercise intolerance, muscle strength impairment and fatigue in sarcoidosis patients ’ in the thematic poster session: ‘Sarcoidosis: from the bench to the bedside’. This session was organised by the Scientific Group on diffuse parenchymal lung disease 1.5 of the ERS.

The chairs of this session were dr. A. Morais (Maia, Portugal) and dr. A. Gogali (Ioannina, Greece).

 

 

On Monday September Rémy Mostard gave an oral presentation entitled: ‘ F18 FDG-PET/CT findings and inflammation parameters in sarcoidosis ’ in oral presentation session ‘Sarcoidosis: genes and mechanisms’. This session was organised by the Scientific Group on Diffuse parenchymal lung disease 1.5 of the ERS. The chairs were prof. dr. J. Muller-Quernheim (Freiburg, Germany) and prof. dr. J. Grünewald (Stockholm, Sweden, current secretary of the WASOG).

Utrecht 11 maart 2010

Caroline Tensen geeft in naam van de NISB het project: ‘Bewegen voor longfibrosepatiënten:
een stap vooruit!’ een cheque van € 9.000.

Ouderen in een Roosendaals zorgcentrum gaan lucht dirigeren. Demente mensen uit Purmerend genieten van het zwemuurtje samen met vrijwilligers. Blinde ouderen leren bewegen. Caroline Tensen gaf deze en andere creatieve beweegprojecten, namens de NISB, donderdag 11 maart in Utrecht een subsidiecheque van € 9.000.
Met in totaal € 270.000 kunnen 30 beweegprojecten van start.

Groepsfoto van de winnaars

Het project ingediend door Marjon Elfferich, namens de stichting ild care foundation en de longfibrosepatiëntenvereniging, viel ook in de prijzen!

Zij is momenteel als fysiotherapeut verbonden aan ziekenhuis de Gelderse Vallei te Ede. Deze financiële ondersteuning komt wel erg goed van pas mede gezien de oproep in de laatste nummer van het informatieblad getiteld: ‘over bewegen met longfibrose’ wat geheel in het teken stond van bewegen.

Caroline Tensen overhandigt Marjon Elfferich de cheque van € 9000.

Bewegen voor longfibrosepatiënten: een stap vooruit!

Door bewegen het zelfvertrouwen verhogen met als doel de kwaliteit van leven te verbeteren en de belastbaarheid te verhogen van longfibrosepatiënten. Tevens zal het in contact komen met lotgenoten, waarbij ervaringen kunnen worden uitgewisseld, worden gestimuleerd. Hierdoor zullen ze weer meer aandurven en beter kunnen participeren in het sociale leven. Longfibrosepatiënten vallen tussen de wal en het schip, wanneer het om longrevalidatie gaat. Terwijl alle voordelen van bewegen en trainen ook voor hen gelden, worden dergelijke interventies niet vergoed. Longfibrosepatiënten zijn ernstiger ziek en de aandoening is meer progressief dan bijvoorbeeld COPD. Door een pilot studie uit te voeren, willen we proberen de zorgverzekeraars ‘wakker’ te schudden en een lans te breken voor deze groep chronische patiënten.

Op 13 maart vond het symposium plaats te Maastricht, georganiseerd door prof. dr. Marjolein Drent namens de ild care foundation samen met de WASOGBAL 2011 foundation.

Het symposium was bedoeld om kennis en nieuwe ontwikkelingen uit te wisselen en als appetizer voor het wereldcongres van de World Association of Sarcoidosis and Other Granulomatous disorders (WASOG) dat in 2011 in Maastricht zal plaats vinden.

 

Sarcoïdose is een aandoening die zich in velerlei vormen kan presenteren en in verschillende organen aanwezig kan zijn , waarvoor een multidisciplinaire aanpak nodig is. De aanwezigen waren van diverse disciplines waardoor er een interessante uitwisseling van “know how” plaats vond. Tijdens de ochtend sessie werden voortreffelijke presentaties verzorgd door deskundigen van wereldniveau, allen bestuurders van de WASOG.

 
Links: prof. dr. Om Sharma,              Prof. dr. G. Mols.
midden: prof. dr. Ulrich Costabel,
rechts: prof. dr. Bob Baughman.

 

Het congres werd geopend door prof. dr. Gerard Mols, Rector Magnificus van de Universiteit van Maastricht, die de ambities en de mogelijkheden van Maastricht voor het voetlicht bracht, het belang van wetenschappelijk onderzoek op het terrein van interstitiële longziekten onderstreepte en wees op het wereld congres in 2011 als stimulans voor verdere ontwikkelingen.

Klinische presentatie

De klinische presentatievormen van Sarcoïdose werden besproken door prof. Om P. Sharma van de Keck School of Medicine, Los Angelus USA. Hij besprak kritisch een aantal bekende klinische adagia, zoals het voorkomen van de ziekte over de hele wereld bij alle rassen en op iedere leeftijd met een predispositie voor jong volwassenen en de middelbare leeftijd en hogere prevalentie in Amerikanen van Afrikaanse afkomst en Noord Europeanen. Ook besprak hij de verschillende klinische presentaties, zoals het gegeven dat bij vrouwen meer oogafwijkingen en erythema nodosum voorkomen en lokalisatie in het zenuwstelsel, terwijl bij mannen relatief vaker sprake is van hypercalciaemie. Ook wees hij er op dat bij het negroïde ras de ziekte vaak meer chronisch en heftiger verloopt. Gezien een verhoogd familiair risico ging hij in op de rol van genetische dispositie en wees op de associatie van de gedissimineerde vorm met bepaalde HLA fenotypen zoals in Noord Europa met HLA-A1,-B8 en –DR3 terwijl er een negatieve associatie is met HLA-B12 en -DR4. Op dit gebied is het onderzoek in volle gang gezien de genetische verschillen tussen bevolkingsgroepen in de diverse landen. Hij besprak de diagnostiek uitgaande van de definitie dat sarcoïdose een multisysteemaandoening is van onbekend origine, zodat klinische en radiologische bevindingen alleen onvoldoende zijn om de diagnosis te stellen. Het uitgangspunt is dat er histologische bevindingen nodig zijn van niet-verkazende epitheloid cel granulomen waarbij andere oorzaken voor granulomateuze aandoeningen zijn uitgesloten. Het blijft altijd raadzaam sceptisch te blijven totdat alle alternatieven zijn overwogen en uitgesloten.

Diagnostiek

De diagnostische aanpak werd besproken door prof. dr. Ulrich Costabel van de Ruhrlandkliniek in Essen, Duitsland. Hij besprak de complexe diagnostische procedure. Er is geen enkele diagnostische test waarmee sarcoïdose kan worden aangetoond. Ook de aanwezigheid van de niet-verkazende granulomen in een orgaan bevestigt de diagnose niet, aangezien het niet specifiek is en ook bij andere aandoeningen kan voorkomen. Bij de verdenking zal de diagnostiek op de volgende doelen gericht zijn: zorg voor histologische bevestiging; 2:onderzoek de uitgebreidheid en ernst van de aandoening in diverse organen; 3:leg vast of de ziekte stabiel is of dat er progressie; en 4: bepaal of er behandeling nodig is en of deze aanslaat. De organen, die van belang zijn om na te kijken, zijn de longen, ogen, lever en het hart. Hij besprak een aantal veel belovende nieuwe technieken. op het gebied van beeldvorming en het nemen van biopten. Voor de nabije toekomst zal met name het genetisch onderzoek van belang zijn bij de diagnostiek en bij het in kaart brengen van de prognose.

Behandeling

De behandeling van sarcoïdose werd gepresenteerd door prof. dr. Robert P. Baughman, uit Cincinnati, USA. Hij gaf aan dat er twee basisprincipes zijn bij de behandeling. De eerste is dat niet alle patiënten met sarcoïdose behandeld hoeven te worden. De tweede is dat de duur van een behandeling variabel is en afhangt van het beloop. Voor degenen die therapie behoeven zijn er globaal drie groeperingen te onderscheiden: de acute, de chronische en de refractaire vorm. Ofschoon corticosteroïden de initiële basismedicatie zijn, zijn er diverse alternatieven voor handen die effectief zijn als de ziekte chronisch of progressief is en de bijwerking van corticosteroïden aanzienlijk nadelig blijken. Bij de chronische vorm wordt dan meestal methotrexaat toegepast, maar azathioprine en leflunomide zijn evenzo bruikbaar. Ook tumor necrosis factor (TNF) inhibitors kunnen bij de chronische vorm worden toegepast. Infliximab is uitvoerig bij sarcoïdose onderzocht, maar ook effecten van adalimumab en etanercept zijn beschreven. Deze middelen zijn vooral onderzocht bij refractaire vormen, maar zijn evenzo goede mogelijkheden voor de behandeling van ernstige ophtalmische en neurologische complicaties. De mogelijkheden van deze anti-TNF middelen zijn veel belovend.

Casuïstiek

 
In de middagsessie werd een bijzondere casus besproken door Marjolein Drent met een groot multidisciplinair panel van deskundigen met actieve interactie van aanwezigen onder stimulerend voorzitterschap van Felix Rottenberg.

 
Tegen het einde van de sessie had eenieder het gevoel, dat hij echt wat had opgestoken en bijgeleerd. Het werd voor eenieder duidelijk dat interstitiële longziekten en met name ook sarcoïdose een uitdaging zijn en dat de mogelijkheden van diagnostiek en behandeling volop in beweging zijn. Dit maakt een congres, zoals in 2011 gehouden zal worden, erg aantrekkelijk ook voor de (long)arts werkzaam in de algemene praktijk.

 
Prof. dr. C.L.A. van Herwaarden (rechter foto 2e van rechts)

Het volgende nummer van ild care today wat in juni uitkomt zal geheel in het teken staan van dit congres.

Verslag: Prof. dr. C.L.A. van Herwaarden

fotografie: Jean-Pierre Geusens, fotojournalist

info@focuss22.nl

http://www.focuss22.nl

Congres agenda: Programma

Accreditatie: 4 punten NVALT

Inleiding

Op 13 maart 2009 organiseert de ild care foundation samen met de stichting wasogbal2011 een nascholingscursus in Maastricht. De titel is: ‘Sarcoidosis: an update’. Het programma staat geheel in het teken van sarcoïdose en is bedoeld om het grillige karakter van sarcoïdose te benadrukken, de huidige diagnostische mogelijkheden en behandelopties te bespreken. We hebben topsprekers bereid gevonden tijdens het congres de laatste ontwikkelingen toe te lichten. Naast de gebruikelijke behandelmethodes zullen nieuwe behandelvormen, zoals biologicals uitgebreid aan de orde komen. Na de pauze zal een panel casuïstiek bespreken. Als afsluiting is er een lezing over kunstgeschiedenis en zal er onder andere aandacht worden geschonken aan de topstukken van de Tefaf 2009.

Leerdoelen

De nascholingscursus beoogt inzicht te verschaffen huidige inzichten inzake klinische beeld, diagnostiek en behandeling van sarcoïdose.

Programma

Het programma kunt u hier downloaden.

Doelgroep

Het hele symposium zal het belang van een multidisciplinaire begeleiding van sarcoïdosepatiënten benadrukken. Het programma is interessant voor longartsen, reumatologen, internisten en neurologen. Maar aangezien ook andere specialismen vaak betrokken zijn bij begeleiding van sarcoïdosepatiënten zijn ook deze uiteraard van harte welkom. Het programma is geheel in het Engels, derhalve zijn ook buitenlandse geïnteresseerden van harte welkom.

Accreditatie

Door de NVALT zijn 4 accreditatiepunten toegekend. Tevens voor andere specialismen is accreditatie aangevraagd.

Kosten

€ 100.00 (inclusief inschrijving, lunch, borrel en documentatie) voor specialisten, € 50.00 voor arts-assistenten. Gelieve kosten van deelname over te maken naar bankrekeningnummer: ING 67 94 33 643 t.n.v. de stichting wasogbal2011 foundation, Maastricht. Na betaling is uw deelname definitief.

Annulering

Tot twee weken voor de aanvang van het symposium kunt u kosteloos annuleren (schriftelijk). Daarna kunnen we geen restitutie verlenen. Bij verhindering mag een vervanger van uw inschrijving gebruik maken.

Locatie

Het congres zal plaatsvinden in het MECC Maastricht. Aansluitend aan het congres kunt u desgewenst de Tefaf bezoeken.

Aanmelden

U kunt zich aanmelden door het inschrijfformulier te downloaden, uit te printen en vervolgens op te sturen naar het secretariaat van de stichting WASOGBAL2011 of te faxen.

Overnachting

Tevens kunt u desgewenst overnachten: van 12/13 maart en/of 13/14 maart 2009 in het Applepark hotel Maastricht. Hiervoor kunt u een kamer reserveren in het Applepark hotel onder vermelding van ‘congres Sarcoidosis 2009’. We raden aan dat zo spoedig mogelijk te doen i.v.m. de topdrukte dat weekend in Maastricht.

Informatie

Indien u vragen hebt kunt u die per e-mail zenden naar info@wasogbal2011.nl.

Indien u werkzaam bent als vrije ondernemer, zijn de kosten van deze cursus voor 100% aftrekbaar van de fiscale winst. Extra aftrek is mogelijk. Bent u in loondienst, overleg dan met uw werkgever. Meer informatie kunt u vinden op de website van de Belastingdienst: www.belastingdienst.nl of verkrijgen via de BelastingTelefoon Ondernemers: 0800-0443 of de BelastingTelefoon Particulieren: 0800-0543.

In samenwerking met

 

      

Dit symposium is mede mogelijk gemaakt door de steun van verschillende sponsoren. Deze zullen op het definitieve programma en de website binnenkort bekend worden gemaakt.

Hoofdsponsors

 

  

De 9e bijeenkomst van de WASOG (the World Association of Sarcoidosis and Other Granulomatous diseases) en de 11e bijeenkomst van de BAL (International Group of Bronchoalveolar Lavage) hebben dit jaar van 19 t/m 21 juni gezamenlijk plaatsgevonden in Athene. Tijdens deze bijeenkomst was Nederland goed vertegenwoordigd. Het congres vond plaats op een mooie locatie aan de kust.

 

Plenaire sessies
Tijdens de plenaire sessies zijn de aspecten van interstitiële longaandoeningen (ild) en het gebruik van BAL bij de diagnose hiervan belicht. Goede overzichten en de laatste studieresultaten weren gepresenteerd door vertegenwoordigers van vele landen.

BAL
Op donderdag 19 juni lag de nadruk in de sessies op het nut en gebruik van broncholaveolaire lavage (BAL), waarbij zowel de algemene feiten als de specifieke rol van BAL in de diagnostiek van infectieuze ziekten, acute longschade, transplantatie en management van ild zijn besproken.

Sarcoïdose
Op vrijdag 20 juni is tijdens de sessies met name sarcoïdose aan bod gekomen. Allereerst is er nader ingegaan op de etiologie en pathogenese van deze ziekte, waarna er meer aandacht besteed werd aan de nieuwste ontwikkelingen omtrent de genetische invloeden. Vervolgens werd er aandacht besteed aan alle extra pulmonale vormen van sarcoïdose. De dag werd afgesloten met een sessie en aansluitend discussie over het management van sarcoïdose.

Management ild, inclusief idiopathische longfibrose (IPF)
Op zaterdag 21 juni werd het aandachtsgebied verschoven naar vele belangrijke aspecten van ild. Tijdens de sessies van deze dag is er onder meer aandacht besteed aan longfibrose (IPF) als gevolg van werk- of omgevingsgerelateerde blootstellingen, de rol van BAL in ild en astma, het diagnosticeren van ild in kinderen en het management van ild.

Poster presentaties
Er zijn total 104 abstracts ingestuurd uit diverse landen. Hiervan werden er 10 gehonoreerd als oral presentatie en 94 werden gepresenteerd tijdens diverse poster sessies. Nederland was ook hier goed vertegenwoordigd met totaal 4 posters, waarvan 3 van het MUMC uit Maastricht en 1 van het EMC uit Rotterdam.

Op donderdag 19 juni heeft dr. Kitty Linssen, medisch microbioloog in het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC), een deel van haar onderzoeksresultaten gepresenteerd aan de hand van een poster PP03) getiteld ‘Human metapneumovirus in bronchoalveolar lavage fluid samples from heamatology patients detected by reverse transcriptase polymerase chain reaction’.

Ook op donderdag 19 juni heeft drs. Bregje ten Berge, longarts in opleiding in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, een deel van haar onderzoeksresultaten gepresenteerd in de poster sessie: ‘Sarcoidosis Basics’ aan de hand van een poster (PP25) getiteld: ‘Pulmonary dendritic cells are highly activated and induce CD4+ proliferation and differentiation in sarcoidosis.’

Op vrijdag 20 juni was het de beurt aan Marjon Elfferich en Gé van Kan om hun poster (PP61) te presenteren. Deze poster is getiteld: ‘Cognitive inefficiency in sarcoidosis’.

In de laatste postersessie van vrijdag 20 juni werd de poster (PP93) van Petal Wijnen besproken, getiteld: ‘A simple DNA isolation method for dried blood spots and buccal samples’.

Belangstelling
Er was beveel belangstelling voor de gepresenteerde posters. De gepresenteerde studie resultaten hebben dan ook geleid tot interessante discussies en mogelijk nieuwe ideeën voor vervolgonderzoek en samenwerking.

Voordrachten
Op donderdag 19 juni heeft drs. Bregje ten Berge, longarts in opleiding in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam,

in een voordacht haar onderzoek getiteld: ‘A novel method for isolating dendritic cells from bronchoalveolar lavage fluid’ gepresenteerd. Deze nieuwe techniek wekte veel belangstelling bij het aanwezige publiek.

BAL in ild
Op donderdag 19 juni heeft Prof. Dr. Marjolein Drent haar eerste mondelinge voordracht voor dit congres gehouden. De titel luidde ‘Usefulness of BAL in the diagnostic work-up of ild’s’. Tijdens deze lezing heeft zij het belang van het gebruik van BAL in de diagnose van ild benadrukt, mede omdat hierdoor het gebruik van invasievere technieken vaak overbodig wordt.

Prognostic factors on outcome sarcoidosis
Vervolgens was het op vrijdag 20 juni de beurt aan Petal Wijnen, research laborante van de afdeling klinische chemie van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC), om een mondelinge voordracht te geven over haar recente onderzoek, getiteld: ‘Prognostical value of clinical and genetic factors on radiological outcome in sarcoidosis’. In slechts 10 minuten wist zij het publiek ervan te overtuigen dat het van groot belang kan zijn om naar de genetische achtergrond van patiënten te kijken bij het diagnosticeren en behandelen.

Treatment of fatigue in sarcoidosis
Tenslotte heeft Prof. Dr. Marjolein Drent op vrijdag 20 juni ook nog een lezing gegeven over het management van sarcoidosis. Deze presentatie was getiteld “Fatigue from sarcoidosis: treat the cause” en had als belangrijkste boodschap dat de oververmoeidheid bij sarcoïdose patiënten niet onderschat dient te worden en meer van een arts vraagt dan alleen maar het voorschrijven van medicatie.

Afsluiting
Tijdens de vergadering van de general assembly van de WASOG werd het presidentschap van de WASOG overgedragen aan prof. dr. Ulrich Costabel en werd prof. dr. Om P. Sharma bedankt voor alles wat bij gedurende zijn leiderschap voor de WASOG heeft betekend. Prof. dr. Marjolein Drent werd benoemd als vice president en volgde prof. dr. Ulrich Costabel op namens Europa. Deze dag werd afgesloten met een mooie samenvatting van dit congres door prof. dr. Herb Reynolds en prof. dr. Om P. Sharma Hierna was het de beurt aan prof. dr. Marjolein Drent om het eerstvolgende WASOG/BAL congres aan te kondigen dat in 2011 in Maastricht gehouden zal worden en prof. dr. Marc Judson met de aankondiging van het 4e ild WASOG congres wat in maart 2009 in Charleston SC, USA zal worden gehouden.

  
De heer Ton Harmes, manager van de mooiste boekhandel van de wereld De Selexyz Dominecanen, Maastricht, verzorgt de inleiding.Onder grote belangstelling heeft de burgemeester van Maastricht, dhr. G. Leers, op zondag 6 juli 2008 het eerste exemplaar van de dvd getiteld: ‘Leven met longfibrose’ uit handen van mevr. Jenny Penders ontvangen.. Zij heeft in 2003 een longtransplantatie ondergaan. Jenny Penders is oprichtster van deBelangenvereniging Longfibrosepatiënten Nederland Vijf jaar geleden ontving zij uit handen van burgemeester Leers het eerste exemplaar van het boekje ‘Diagnose Longfibrose, en dan…’.

  
Jenny Penders, zelf longfibrosepatiënte, overhandigde burgemeester Gerd Leers van Maastricht het eerste exemplaar van de dvd: ‘Leven met longfibrose’.

Burgemeester Leers in gesprek met Jenny Penders.	Burgemeester Leers benadrukt in zijn toespraak het belang van de patiëntenvereniging en de mensen daarachter en van de ild care foundation.

Impressies van de presentatie van de dvd: ‘Leven met longfibrose’

Voorafgaand aan de dvd presentatie hebben Wanda de Kanter en Pauline Dekker, beide longarts in het Rode Kruis ziekenhuis te Beverwijk uitgelegd waarom het zo belangrijk is om te stoppen met roken en zo niet nog belangrijker dat de politiek er hard aan moet werken dat jonge mensen niet beginnen met roken, aangezien voorkomen nog altijd beter is dan genezen!

   
Burgemeester Leers van Maastricht was ook erg geïnteresseerd in de aanpak van de beide longartsen en ondersteunde het initiatief volledig.

Het tot stand komen van deze dvd was niet mogelijk geweest zonder de medewerking van de familie Driessen, Jenny Penders en Jo Hoffmann. Daarvoor hartelijk dank! Verder dank voor de voortreffelijke inzet van het gehele productieteam, de steun van het altijd op klantvriendelijkheid gerichte Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC) en niet te vergeten de sponsors, die het mogelijk hebben gemaakt deze dvd te produceren. De firma Nycomed zal zorgen dat deze dvd beschikbaar gesteld zal worden aan longartsen en huisartsen in Nederland, zodat de informatie bevattende dvd onder zoveel mogelijk belanghebbenden zal worden verspreid.

  
Pauline Dekker (links) en Wanda de Kanter (rechts) beide longarts signeren hun boek: Nederland stopt! met roken.

Deze dvd is een uitgave van de ild care foundation. Deze stichting heeft een goede doelen status en heeft zich onder andere als doel gesteld de kwaliteit van leven van deze vaak onbekende longaandoeningen zoals longfibrose te verbeteren en voorlichting te verzorgen.

De ild care foundation draagt deze dvd op aan alle patiënten met longfibrose in Nederland.